قبل از اینکه به سراغ روش هایی برای به دام انداختن و شکار عقرب برویم، کمی با این جانور آشنا می شویم.
زیرا آگاهی و شناخت هر جانور و نحوه زندگی آن می تواند مارا برای پیشگیری در برابر خطرات احتمالی آن، راه های شکار و همچنین مکانهای و اوقاتی که بیشتر می توان آنها رایافت یاری کند.
در مورد انواع عقرب، عقرب گزیدگی و کمک های اولیه آن، نحوه زندگی و بسیاری موارد دیگر مقالات مفصلی وجود دارد و بنده سعی می کنم از تکرار آنها بپرهیزم اما اشاره به برخی از این نکات هرچند هم تکراری برای تکمیل این مقاله که هدف آن شکار و به دام انداختن عقرب جهت تغذیه در شرایط بقا و یا اهداف دیگری همچون سم گیری از این جانور می باشد اجتناب ناپذیر است.
عقرب ها گزنده و زهرآلود هستند و از طریق انتهای دم، زهر خود را به بدن قربانی می رسانند و این باعث کمی دلگرمی است که عقرب ها نیز مانند مارها، در مصرف زهر خود وسواس به خرج می دهند و معمولا در بار اول گزش زهر زیادی را منتقل نمی کنند زیرا معمولا قصد اخطار و یا شکار دارند. این حقیقتی است که آنها جاهایی مخفی میشوند که پیدا کردنشان کمی مشکل است، و سپس برای قربانی خود کمین میکنند، و پاهای شما می تواند یکی از این قربانیان باشد که به راحتی در یک حمله شرورانه عقرب مورد گزش قرار گیرد.
بهتر است بدانید این جانور بیشتر در شب شکار می کند و در طول روز در زیر سنگها یا سوراخ زمین پنهان می گردد. در محیط خارج از خانه در شکاف و درز بین سنگها، زیر پوست درخت، بین هیزمها و … یافت می شود و در محیط داخل خانه معمولا در مکانهایی مانند حمام، دستشوئی، آشپزخانه و محیطهای مرطوب پنهان می شوند.
این جانور رنگهای مختلفی مثل زرد مایل به قهوه ای، قهوه ای، خاکستری و سیاه دارد و اندازه ای بین 1/5 الی 18 سانتی متر دارد اما بواسطه شکل بدنی خود که حالت تخت و صاف می باشد، می تواند به راحتی از شکافهایی حتی به ضخامت 3 میلیمتر نیز عبور کند!
جالب است بدانید که عقرب های ایران بالاترین میزان گزیدن را در دنیا به خود اختصاص دادهاند! اما بیشتر عقرب های ایران به جز نواحی کویری سمیت متوسطی دارند.
نیاز این جانور به اکسیژن بسیار کم بوده تا حدی که حتی می تواند تا یک شبانه روز در عمق آب و یا یک بطری در بسته زنده بماند!
عقرب ها دارای یک جفت چشم میانی و 2 تا 5 عدد چشم جانبی هستند.چشم های جانبی با وجود داشتن عصب بینایی، فاقد قدرت دید هستند و تا حدی می توانند نور راتشخیص دهند.بر خلاف تصور عده ای که می گویند عقرب ها نمی توانند ببینند، این جانوران دارای قدرت بینایی هستند ولی فقط می توانند اجسام را در فواصل بسیار بسیار نزدیک تشخیص دهند.
رعایت کردن نکاتی مانند پوشيدن جوراب، شلوار و كفش مناسب، تكان دادن كفش و لباس قبل از پوشيدن آنها در مناطقی که احتمال وجود عقرب می رود و به خصوص هنگام تاريكي هوا می تواند در جلوگيري از عقرب گزيدگي تاثیر زیادی داشته باشد. همچنین در اطراف کمپ و چادر با دمپایی راه نروید، زیپ چادر را بلافاصله پس از ورود و خروج بطور کامل ببندید. و آگاه باشید که نور، جذب کننده این جانور به سمت چادر، لباس ها، کفشها و هرگونه وسایل مشابه شماست، بخصوص نورهایی مانند مهتابی که امواج ماورای بنفش بیشتری دارند. پس مراقب این نکته نیز باشید.
دوست عزیزی می گفت که یکی از راه های دفع عقرب استفاده از موی بز است. (البته این مطلب را بنده هنوز تجربه نکرده ام!)
و نکته آخر اینکه بر خلاف آنچه که رایج است، رنگ عقربها تاثیری بر میزان غلظت سم آنها ندارد و معمولا گرم و خشک بودن منطقه زندگی آنها تاثیر زیادی روی غلظت سم آنها دارد.
حال با داشتن آشنایی مختصری از شیوه زندگی و الگوهای رفتاری عقرب ها، به سراغ چند روش برای به دام انداختن آنها می رویم.
یکی از روش های بسیار بسیار کارآمد شکار عقرب، هنگام تاریکی شب و بدور از نور مهتاب و باد، استفاده از نور UV یا لامپ های اشعه ماورای بنفش می باشد، زیرا اساسا عقرب ها توانایی درخشیدن زیر این نور را دارند. این چراغ قوه های یو وی را می توانید خودتان بسازید و یا از بازار تهیه کنید.
در صورتی که قصد دارید توسط نور UV به شکار عقرب بروید باید در شب های بدون باد و مهتاب اقدام کنید زیرا وجود هر دوی این عوامل باعث ناکامی شما می شوند.
عقربها چشم های ضعیفی دارند بخصوص در طیف نوری آبی-سبز. به همین جهت در زیر نور مهتاب به راحتی توسط برخی از انواع مارمولک، مار، یا پرنده ها کشف و مورد هدف قرار میگیرند. برای جلوگیری از شکار شدن توسط دیگر جانوران باید پناه بگیرند، اما عقربی که بینایی کمی دارد بخصوص در نور مهتاب چگونه می تواند این خطر را حس کند و در مقابل آن، جهت پناه گرفتن اقدام کند؟! بله، راز این معما در همین درخشندگی آنها در زیر نور فرا بنفش می باشد!
عقربها در انتها و پشت بدنشان و به توسط موادی که به همین منظور در آفرینششان بکار رفته توسط نور ماه شارژ شده و می درخشند. چشمهای عقرب بر عکس اینکه در برابر طیف آبی – سبز ضعیف است اما در برابر اشعه های UV بسیار حساسند و در واقع وقتی بدنشان شروع به درخشش می کند و از خود پرتوهایی از اشعه فرابنفش ساطع می کند چشمهای عقرب متوجه این درخشش شده و این را درک می کند که مورد دیده شدن توسط شکارچیان قرار دارد در نتیجه سریعا اقدام به پناه گرفتن و مخفی شدن می کند. به زبان ساده تر زمانی که عقرب از روشن بودن پشت خود آگاه می شود تشخیص می دهد که دیگر جانوران هم او را می بینند لذا سریعا اقدام به مخفی شدن می کند.حالا متوجه شدید که چرا شب مهتابی برای شکار عقرب مناسب نیست!
و حالا عامل باد! عقربها بر روی بدنشان در محدوده دستها و گازانبرهایشان سنسورهایی بسیار ظریف شبیه مو دارند که از راه کمین کردن و تحریک و مواج شدن این سنسورها در اثر پرواز حشرات، آنها را تشخیص داده و برای شکار آنها اقدام می کنند، لذا در شبهایی که باد وجود داشته باشد به دلیل ایجاد اختلال در این سیستم و استراتژی شکار آنها، از پناهگاه هایشان خارج نمی شوند. پس عامل باد نیز در شب باعث ناکامی ما در شکار آنها می شود.
با استفاده از روش شکار توسط چراغ قوه UV شما می توانید به راحتی و در کمترین زمان تعداد زیادی عقرب شکار کنید. که البته می بایست در به دام انداختن آنها دقت کافی را داشته باشید تا از گزیده شدن توسط آنها در امان باشید. برای این کار می توانید با شاخه های منعطف چیزی شبیه به یک پنس یا گازانبر درست کنید و آنها را گرفته و در داخل ظرفی جمع آوری نمایید. برای تغذیه نیز باید انتهای دم که محل جمع آوری زهر آنهاست و نیز گازانبرها و مقدار کمی از سر آنها را قطع کنید.
روش دیگری برای به دام انداختن عقرب ها ایجاد یک چاله، قرار دادن تعدادی سنگ داخل چاله و سپس گذاشتن لایه های از پارچه، هر گونه پوشاک یا چیزی شبیه به گونی که مرطوب شده باشند بر روی سنگ ها می باشد. در صورتی که مکان خوبی برای ایجاد این تله انتخاب کرده باشید، پس از گذشت یک شب و فردای برقراری این تله تعدادی عقرب در زیر این پارچه ها و در لابلای سنگهای آن پناه گرفته اند.
روش دیگر به دام انداختن عقربها استفاده از تله حفره مخروطی است که به زودی در بخش تله گذاری آموزش خواهم داد.
تا درودی دیگر بدرود….