نقشه برداری در غار – قسمت دوم

مترهای لیزری:

مترهای لیزری خیلی سریع جایگزین نوارها یا مترهای معمولی شدند. ابزاری دقیق، سریع و تا حدی قوی هستند البته نه به اندازه نوارها. در عین حال بسیار گران قیمتند. نمونه اصلی آن Leica Disto می باشد. با گذشت زمان نمونه های دیگری که قابلیت های بیشتری هم دارند وارد بازار شدند همچون Hilti که در شکل زیر آمده است. در حال حاضر در کشور ما نیز مارک ها و مدل های بسیاری از این وسیله عرضه می شود که با قیمتی حدود 150 هزار تومان به بالا قابل تهیه می باشد.

این وسیله کوچک و سریع است در نتیجه لازم نیست تا مدت زیادی به سمت هدف نگه داشته شود، به علاوه دید نوری خوبی برای استفاده در زیر نور خورشید نیز دارد، جاییکه نقاط لیزری معمولا دیده نمی شوند. همانند هر ابزار دیگری باید به درستی از آنها استفاده کرد. می توانید تقریبا مسافت تا هر چیزی را اندازه گیری نمایید. بنابراین مراقب باشید که فاصله تا ایستگاه مورد نظر خود را به درستی اندازه گیری نمایید.( با استفاده از دفترچه پیمایش و مساحی اهداف و ایستگاه های خود را به درستی مدیریت کنید )

در هنگام کار با مترهای لیزری باید بسیار مراقب بود تا به چشم آسیب نرساند. کسی که هدف را نگه می دارد یا باید چشم هایش را ببندد یا به اطراف نگاه کند و کسی که از دستگاه استفاده می کند هم باید مراقب باشد تا نور را به صورت کسی نیندازد. وقتی در حال اندازه گیری است بسیار خطرناک تر از زمانی است که فقط به عنوان نشانگر عمل می کند.

توپوفیل

یک توپوفیل در اصل از یک قوطی محتوی یک قرقره نخ و یک کنتور نشانگر فاصله تشکیل شده است که طول مقدار نخ باز شده را نشان می دهد. یک توپوفیل در مقابل متر ها و نوار ها دارای مزیت های زیر می باشد:

– سبک تر است

– دارای محدودیت فاصله بین ایستگاه ها نیست که در اینصورت ابزار ایده آلی برای چاه های بلند می باشد

– به علت اینکه نخ قابل روئیت است باعث افزایش دقت در نشانه روی های زاویه با قطب نما می شود

توپوفیل های پیشرفته دارای قطب نما و شیب سنج نیز می باشند که می توان اندازه را از یک ایستگاه به ایستگاه دیگر خواند. این ها دستگاه هایی مجزا و موجود در جعبه توپوفیل هستند که قطعات مغناطیسی ندارند. توپوفیل های تجاری مختص استفاده غارنوردان محدود به Vulcain هستند. مدل Vulcain یک دستگاه کامل با قطب نمای قابل جدا شدن است. در نظر داشته باشید که تهیه این مدل کار بسیار دشواری است که پیشنهاد می شود خودتان یک مدل از آن را بسازید.

بر خلاف سانتو ها که در مقاله قبل آشنا شدید، توپوفیل ها دارای صفحه نوری نیستند در نتیجه مشکلی به نام مه گرفتگی و بخار کردن و یا قرار دادن سر به حالتی که بتوانید آن را درست بخوانید وجود ندارد. استفاده از آنها بسیار سریع است و یک نفر غارنورد به راحتی می تواند به تنهایی با آن کار کند و در مقایسه با سایر ابزارهای دستی پیمایش و مساحی ، با تمرین می توان به درجه بالایی از دقت رسید.

توپوفیل ها دارای قسمت های بدردبخور بیشتری نسبت به نوارها یا مترها هستند . اگر با آن خشن کار کنید ممکن است نخ پاره شود و یا در حین بیرون آمدن گیر کند و مجبور شوید که آن را باز کنید و نخ جدیدی را در آن قرار دهید. توپوفیل ها باعث ایجاد یک خط نخ در طول غار می شوند که باید در هنگام خروج از غار آن ها را جمع کنید. از نخ های پنبه ای استفاده نمایید تا اگر تصادفا فراموش کردید که نخی را جمع کنید ، خود به خود تجزیه شود.

ابزارهای الکترونیکی

به عنوان یک آزمایش ، یک شیب سنج الکترنیکی و یک قطب نمای الکترونیکی را بر روی یک متر لیزری نصب کنید. چیزی شبیه به یک توپوفیل دیجیتال بدون نخ می شود. در این حالت باید یکبار شیب سنج و قطب نما را با پرتو (شعاع) لیزر کالیبره نمایید . ابتدا نور لیزر را به هدف بتابانید سپس شیب سنج و قطب نما را با آن کالیبره کنید. حالا می توانید فاصله ها ، زوایا و جهت ها را اندازه بگیرید. مراحل کار آسان تر از سانتو است البته به سادگی یک توپوفیل نیست اما به هر حال در این حالت مجبور به دنبال کردن نخ نیستید. البته توجه داشته باشید که هنوز هم در معرض خطاهای ناشی از انتقال اعداد از دستگاه ها و ابزار به دفترچه هستید.

بطور امیدوار کننده ای خطای رونوشتی کمتری در اطلاعات دیجیتال نسبت به اطلاعات آنالوگ خواهید داشت. ابزار های نهایی مساحی غار بسیار حرفه ای تر و تا حدی تجربی است. توپو اسکن ابزاری است که توسط یک گروه فرانسوی ساخته شده است. ترکیبی از سه ابزار در یک دستگاه می باشد. با فشار یک دکمه اطلاعات فاصله، قطب نما و شیب سنج مستقیما به پی دی ای (PDA) شما فرستاده می شود ، بدون هرگونه خطای رونوشتی. با یک توپو اسکن ، مساحی غار با سرعتی منطقی امکان پذیر می گردد ، البته اگر بتوانید نمونه آن را تهیه کنید!

ادامه دارد …

ترجمه: ل . هدایتی

کارشناس فنی: علیرضا کیایی