مسیریابی در برف

طبيعت گردي در فصل زمستان همواره با مخاطرات فراواني همراه است. از زماني كه با اتومبيل وارد جاده مي شويد تا هنگامي كه قدم در طبيعت كوهستانی مي گذاريد، خطر در كمين شماست.

در هنگام درگير شدن با هوای نامساعد و توفانی بردبار بوده و هرگز اجازه ندهيد ترس و نگرانی و آشفتگی بر شما چيره شود. همچنين در اين شرايط از دويدن به هر سو خودداری كنيد و با همفكری و آرامش در پي شناخت مسير درست باشيد. در اين شرايط پس از استقرار در يك محل مناسب و روشن كردن آتش با خود فكر كنيد و با دقت مسيری را كه آمده ايد به ياد آوريد. ببينيد در كدام جهت راهپيمايی كرده ايد؟ از چه زمين هايی عبور كرده ايد؟ و در شروع راهپيمايی، خورشيد كدام طرف شما بوده؟ در سمت راست يا چپ يا جهت روبه رو يا پشت سرتان؟ البته زمان حركت را فراموش نكنيد. ببينيد باتوجه به مسيری كه آمده ايد حالا خورشيد در كدام طرف شماست.

اكنون با بررسي اطلاعات به دست آمده شايد شما بتوانيد موقعيت خود را تشخيص دهيد. به ساعت نگاه كنيد. اگر فرصت داشتيد محيط اطرافتان را بازرسی كنيد و بعد با قطب نما جهت شمال را تعيين كرده و منطقه را با دقت وارسی كنيد تا علائم راهنما مثل درياچه، رودخانه، كوه يا دره را روی نقشه پيدا كنيد. به اين ترتيب مي توانيد به سرعت راه خروج از طبيعت را پيدا كنيد. در طبيعت گردی، نقشه مي تواند بزرگترين وسيله برای پيدا كردن مسير باشد. لازم است با انواع نقشه های مناطق آشنا شده و به آسانی بتوانيد در برنامه های خود از آن استفاده كنيد. سعي كنيد نقشه و كتاب های راهنمای هر منطقه را از پيش مطالعه كنيد و ويژگی های مهم مسير اعم از كوه ها، رودخانه ها، درياچه ها و حتي روستاها را به خوبی به ياد بسپاريد.

يك طبيعت گرد، به وسيله قطب نما مي تواند نقشه ای را دقيق، كامل و بدون اشتباه بخواند. بهتر است در تمام طول راه، مسير حركت گروه را با بررسی نقشه و نشانه های طبيعی بيابيد. به طور كلی هر يك از افراد گروه بايد نقشه خوانی، كابرد قطب نما و موقعيت يابی در طبيعت را به خوبی بدانند. اگر نقشه يا قطب نما نداريد سعی كنيد در هر گردشی كه به اطراف مي كنيد ردپای خود را مشخص كنيد و علائمي را در راه به خاطر بسپاريد و پس از هر گردش در محيط اطراف، مجددا به محل آتش برگرديد.

دقت كنيد زمان هر گردش از 30 دقيقه تا يك ساعت بيشتر نشود. اگر علائم آشنايی نديديد به محل استقرار خود برگرديد و دوباره جهت ديگری را امتحان كنيد. مسير را با دقت علامت گذاری كنيد تا بتوانيد به راحتی برگرديد. اگر بازهم نتوانستيد موقعيت خود را تشخيص دهيد، بلافاصله برای گذراندن شب آماده شويد. اين نكته مهم و اساسی را به ياد داشته باشيد كه بايد سه ساعت قبل از تاريكی هوا كارهای ديگر را رها كرده و آماده چادر زدن برای گذران شب بشويد.

مراقب وسايل خود باشيد و آنها را گم يا خراب نكنيد. لباس هايتان را خشك نگه داريد. فقط سلامت شما در اين شرايط بسيار اهميت دارد. سعي كنيد مشكل ديگری به مشكلات موجود اضافه نكنيد مثلا اگر احساس مي كنيد پاهايتان خسته است به راهپيمايي در اطراف ادامه ندهيد و اگر زخمی هستيد آن را مداوا كنيد چرا كه درد و خونريزی موجب عدم كارايی شما مي شود. لوازم كمك های اوليه را حتما همراه خود داشته باشيد. براي محافظت چشمانتان نبايد به طور مستقيم به برف يا انعكاس نورخورشيد بر آن نگاه كنيد. عينك آفتابی در مناطق كوهستانی پربرف بسيار اهميت دارد. هميشه به ياد داشته باشيد كه احتمال اين كه كسي در نزديكي شما باشد هست، پس از علائم هشدار دهنده و آگاه كننده استفاده كنيد كه معمولا اين علائم سه بار تكرار مي شوند. مثلا سه بار به طور متوالي سوت بزنيد يا آتشی در سه زاويه يك مثلث روشن كنيد و هرازگاهی سوت بزنيد. براي اينكه آتش شما دود كند، بهتر است از چوب های تر و خاروخاشاك و برگ درختان استفاده كنيد. البته يكسری از علائم هستند كه از هويت بين المللي برخوردارند مانند علامت SOS كه يعني كمك يا X كه به معنای جلوتر نمي توانم بروم است، از اين مشخصه ها برای دريافت كمك توسط خلبان ها مي توانيد استفاده كنيد. به هر حال شايد موثر باشد. پس از كنار هيچ حركت موثری به سادگي نگذريد.

جهت يابي بوسیله اشکال و جهت برف و یخ

نکات زیر را به خاطر بسپارید:

– مناطق قطبي و مناطق صحرای گرم شنی به هم شبيه هستند.

– تپه هاي برقي شبيه تپه هاي شني است. با اين تفاوت که تپه هاي برفي کمي کوچکتر و بي‌ثبات‌ترند.

– تپه هاي معمولي برفي بسيار شبيه اند به تپه هاي شني که موازي باد غالب هستند.

– Sastrugi نام پدیده ای است که بر اثر وزش باد بر روی برف ایجاد می شود و معمولا بين چند اينچ تا 3 فوت ارتفاع دارد و هميشه نزديک به هم هستند. اينها براي جهت‌يابي در روزهاي ابري کاربرد دارند. در نزديکي قطب شمال جايي که قطب نما کار نميکند بسيار مفيد هستند. برف تازه را کنار بزنید تا جهت sastrugi را بفهميد.

نمونه هایی از Sastrugi

– سطح برف و يخ را بادهاي غالب پاک ميکنند.

– فرسايش ناشي از يخ زدگي در شيبهاي جنوبي بيشتر است، زيرا در شب سردتر و در روز گرمتر است.

– وقتي که باد قوي گرم قدرت ذوب کردن سريعتر برفها را نسبت به خورشيد دارد. جهت باد خيلي مهم است. اما ممکن است در تعيين جهت دچار اشتباه شويم.

– در دامنه هاي جنوبي، گرماي خورشيد، سايه هاي ذوب شده برجاي ميگذارد. سايه هاي ذوب شده درختان و سنگها بر روي برف انباشته ميشود. اين پديده بخصوص در بهار ديده ميشود.

– جهت باد بسيار مهم است. زيرا يک باد گرم و شديد برفها را زودتر از خورشيد آب ميکند، که اين پديده ميتواند شما را در جهت يابي گيج کند.

يخ زدگي دريا و جهت يابي

تکه هاي کوچک يخ صاف، مسافت احتمالي شما را از ساحل نشان ميدهد. اگر تکه هاي يخ مانند پازل نزديک هم هستند، نشان ميدهد که شما از خشکي خيلي دور نيستيد. اگر لبه هاي تکه هاي يخ تيز و برنده است، بيانگر نزديکي به ساحل ميباشد اما اگر قطعات يخ گرد و از هم دور هستند، نشان اين است که از ساحل دوريد.

جهت يابي توسط يخچالها

يخچالها با سنگها يا مانعي بزرگ، ميز يخچالي را تشکيل ميدهند. صخره هاي بزرگ از آب شدن يخ زيرشان ممانعت ميکند. بنابراين سنگ همچنان روي سطح يخ باقي ميماند. سنگها يا موانع تدريجاً به عنوان محور قرار ميگيرند. پايه ها نشان دهنده جنوب هستند به دليل تابش خورشيد بيشترين مقدار ذوب را دارد و به سمت جنوب خم شده و حالت ميگيرد. بعد از مدتي اين پايه‌ها آب ميشود و خورشيد اين فرآيند را همچنان انجام ميدهد.

تأثيرات خورشيد و باد

– فرسايش يخ در شيبهاي جنوبي به خاطر سرماي بيشتر در شب و گرماي بيشتر در روز چشمگيرتر است.

– در نيمه گرمتر سال فرسايش در شيبهاي شمالي تپه ها نامحسوس تر است.

– در شيب هاي جنوبي گرماي خورشيد بر روي توده هاي برفي، درختان، بوته ها و سنگها سايه‌هاي جذاب مي سازد.

– توجه کنيد که جهت باد بسيار مهم است زيرا يک باد گرم و قوي برف را سريعتر از خورشيد ذوب ميکند

شاد و پیروز باشید

محمدرضا محمدی – مینو اصفهانی