حشره خواری

در این مقاله قصد دارم در مورد حشره خواری صحبت کنم. حشره خواری یکی از اهرم های قدرتمند برای ایجاد جذابیت و هیجان بیشتر در ساخت فیلم های ماجراجویی و بقا است اما بنده قصد دارم کمی واقع بینانه تر به این موضوع بنگریم و حشره خواری را از دو دیدگاه منبع غذایی در جهان و حشره خواری در شرایط بقا بررسی کنیم.

قبل از هر چیز باید بدانیم که خوردن حشرات در شرع مقدس اسلام حرام است و فقط زمانی که بیم آن رود که انسان از فرط گرسنگی بمیرد می تواند جهت نجات جان خود و یا همراهانش از آن تغذیه کند لذا تمامی آنچه که در این مقاله در مورد حشرات و خوردن آنها بیان می شود با در نظر گرفتن شرایط بقا است، البته ذکر و توجه به این مورد برای آن دسته از اشخاص که مسلمان هستند ضروری است والا اطلاعات و آماری که در این مقاله در اختیار شما علاقمندان قرار می گیرد از طریق انسان ها و مناطقی است که هیچگونه پایبندی به این مسایل نداشته و ندارند. به هر حال وظیفه بنده یادآوری و ذکر این مهم بود.

حشره خواری هزاران سال است که یکی از روش های تامین نیاز غذایی انسان ها در سراسر جهان بوده و هست. استفاده از حشرات به عنوان غذا دلایل زیادی همچون نوع اقلیم، میزان وجود تنوع غذایی در مناطق مختلف، آداب و سنن، قدرت مالی مردم، تغییرات شرایط آب و هوایی، شرایط اضطراری مانند جنگ، حوادث غیرمترقبه و موارد مشابه داشته و دارد. و تمامی موارد ذکر شده و دلایل مشابه آن، انسان را به انتخاب حشرات به عنوان یک منبع غذایی سوق داده است.

در حد اطلاعات و مطالعات بنده در همین قرن حاضر حدود صد کشور ،از حشرات به عنوان یک منبع غذایی مهم در حال استفاده هستند. جالب است بدانید که در بعضی از کشورها مانند تایلند، حشره خواری به عنوان یکی از روش های کنترل آفات رایج شد. این مساله حدود سی سال قبل با ترفندهای تبلیغاتی خاصی از طرف دولت تایلند استارت خورد. و امروز یکی از غذاهای رایج در این کشور غذاهایی است که با ملخ و یا سایر حشرات طبخ می شود!

حشرات درصد بالایی از پروتئین را ( حدود ۶۰ تا ۸۰ درصد ) در بافت بدن خود ذخیره دارند ( این عدد برای گوشت حدود ۲۰ درصد است ) و می توانند یکی از منابع عالی برای زنده ماندن در شرایط بقا باشند. عامل مهم دیگر که پس از داشتن پروتئین بالا در انتخاب حشرات به عنوان غذا می توان نام برد، سهل الوصول بودن آنها نسبت به سایر منابع غذایی حیوانی است. قطعا زمانی که در شرایط بقا قرار دارید، جمع آوری مقداری حشرات مختلف بسیار سهل تر از به دام انداختن پرنده و یا حیوانی چهار پا است! و از همه مهم تر برای بدست آوردنشان انرژی بسیار کمتری از شما صرف می شود و می دانید که حفظ انرژی در شرایط بقا یکی از امور حیاتی است که همواره باید به موازات تمامی برنامه ریزی ها و اقداماتتان در نظر داشته باشید.

یکی از عوامل دیگری که باعث شده در کشورهای جهان حشره خواری را جایگزین استفاده از احشام کنند، بازدهی پرورش حشرات نسبت به پرورش احشام است. نیاز حشرات به آب و غذا بسیار کم و در مقابل رشد و تکثیر آنها بسیار زیاد است و همین بازدهی باعث شده که حشرات رفته رفته جای خود را بر سر سفره خیلی از کشورها باز کنند زیرا سود بسیار بهتری به پرورش دهندگان حشرات نسبت به پرورش دهندگان احشام خواهد رسید.

بد نیست با آماری هر چند همراه با خطا از استفاده حشرات به عنوان غذا در کشورهای مختلف آشنا شوید، در کشور تایلند حدود ۲۰۰ نوع حشره به عنوان غذا مصرف می شود، در حدود ۳۰ کشور آفریقایی حدود ۵۰۰ نوع حشره به عنوان غذا مصرف می شود و در حدود ۳۰ کشور آسیایی و حدود ۲۰ کشور آمریکایی نیز حشرات انتخابی به عنوان غذا هستند! و جالب تر آنکه خیلی از مردم کشورهای اشاره شده معتقدند که حشرات، بسیار خوشمزه تر از گوشت حیواناتی مانند مرغ، ماهی، گوسفند و یا گوساله هستند!

کمی از ارزش غذایی حشرات بدانیم! با اینکه تعداد حشراتی که در جهان خورده می شود از ۵۰۰ نوع تجاوز می کند اما حدود ۴۰ نوع از آنها به عنوان حشرات خوراکی شناخته شده اند آن هم به دلیل غنی بودن از پروتئین، ویتامین و املاح. غنی بودن این حشرات به حدی قابل قبول است که به عنوان مثال برای مبارزه با سوء تغذیه کودکان، کم خونی و یا تغذیه زنان باردار در برخی مناطق آفریقایی از پودر برخی کرم ها در طبخ غذاهایشان بهره می برند.

بطور کلی این حشرات خوراکی از نظر تامین انرژی بسیار غنی تر از برخی گیاهان و حتی حبوبات هستند.

برخی از حشرات خوراکی در شرایط بقا به غیر از تامین نیاز غذایی برای شما، می توانند جنبه دارویی نیز داشته باشند و همچنین برخی از آنها با بکار بردن تکنیک هایی در امر شکار بکار می روند که در آینده در صورتی که خداوند یاری کند به آموزش برخی از این روش ها برای شما علاقمندان خواهم پرداخت.

جدول ارزش غذایی برخی حشرات خوراکی در ۱۰۰ گرم(صرفا جهت اطلاع)

آشنایی با برخی کرم ها و حشرات خوراکی موجود در طبیعت:

کرم خاکی

لارو زنبور عسل

شفیره کرم ابریشم

عقرب

استینک ها

عنکبوت ها (برخی از انواع آن سمی هستند!)

سنجاقک ها

ملخ ها

رتیل

موریانه

کرم حشره (گراب)

هزارپای ماپین (برخی از انواع آن سمی هستند!)

جیرجیرک ها

پروانه بید

سن ها

زنجره ها

برخی سوسک ها

چوبک ها

مورچه ها

با مطالعه مطالب فوق دریافتید که خوردن حشرات علی رغم جذاب نبودن اما می تواند یکی از راه های نجات در شرایط بقا از شر گرسنگی و ضعف باشد.اما باید در نظر داشته باشید که در استفاده حشرات قبل از طبخ حتما بال ها، روده ها، پاهایی که دارای خار هستند و پوشش های سخت روی بدنشان را جدا کرده و سپس اقدام به پخت نمایید. خام خوردن حشرات اصلا توصیه نمی شود زیرا در برخی از حشرات وجود اسید هیدروسیانیک که اسیدی سمی به شمار می آید می تواند باعث عوارضی خطرناک شود. این عوارض می تواند از تهوع و استفراغ، ضعف عمومی بدن، عدم هوشیاری و تا حتی مرگ پیش برود. کلیه این عوارض می تواند به شدت باعث افت انرژی و تمرکز و در نهایت از دست دادن فرصت زنده مانی شما شود. پس در خوردن حشرات دقت کافی را داشته باشید و حتما آنها را بصورت پخته مصرف کنید، نکته امیدوار کننده ای که در مورد این اسید وجود دارد این است که با پختن و حرارت از بین می رود.

در شرایط بقا روش های بسیار مفیدی برای طبخ انواع نان، سوپ و خورش ها با حشرات و منابع دیگری که طبیعت در اختیارمان قرار می دهد وجود دارد که در آینده سعی می کنم به آموزش برخی از آنها برای شما علاقمندان بپردازم، فراگیری این روش های طبخ باعث می شود که خوردن حشرات را برای افرادی که توان این کار را ندارند دلپذیرتر و سهل تر کنید و همراهانتان را از خطر گرسنگی و مرگ نجات دهید ضمن اینکه باعث می شوید رژیم غذایی شما کامل تر شده و نیازهای بیشتری از بدنتان در حد امکان تامین گردد که این خود در شرایط بقا بسیار مورد با اهمیت و ویژه ای است بخصوص برای آن دسته از افرادی که بیش از ۷ تا ۱۰ روز در شرایط بقا قرار می گیرند! البته خیلی از این روش ها بیشتر برای آن دسته از انسان هایی که پس از فراگیری مهارت های شرایط بقا به استقرار در طبیعت علاقمندند مفید است زیرا شاید در شرایط بقا و اضطراری اولا فرصت اجرای خیلی از آموزه ها را نداشته باشید و ثانیا شاید اصلا لزومی هم نداشته باشد اما به هر حال فراگیری آنها خالی از لطف نخواهد بود. بنده خودم پس از سالها گذراندن دوره های متعدد و تمرین و تمرکز بر روی مهارت های بقا در طبیعت، به سمت فراگیری و تمرین مهارت های استقرار در طبیعت متمایل شدم زیرا گستره وسیعی از تجارب، تکنیک ها و دانش را در اختیار ما قرار می دهد و از طرفی نوعی یکی شدن با کائنات و طبیعت را برای بنده به ارمغان آورده است، به همین دلیل هم مایلم برخی اوقات در حد توانم این تجربه لذتبخش و روح بخش را با تمامی علاقمندان این عرصه سهیم شوم.

نکات زیر را در مورد خوردن حشرات در شرایط بقا رعایت کنید:

– از انتخاب حشراتی با رنگ های تیز و تند که معمولا در طبیعت رنگ های هشدار دهنده هستند صرفنظر کنید. (مگر از خوراکی بودن آن اطمینان داشته باشید!)

– از انتخاب حشراتی که از خود بوی تند (بد یا خوش!) متصاعد می کنند صرفنظر کنید. (مگر از خوراکی بودن آن اطمینان داشته باشید!)

– از انتخاب حشراتی که بر روی بدنشان زوائد تیغ و یا کرک مانندی وجود دارد صرفنظر کنید. (مگر از خوراکی بودن آن اطمینان داشته باشید!)

– از انتخاب حشراتی که نیش می زنند و یا گاز می گیرند صرفنظر کنید. (مگر از خوراکی بودن آن اطمینان داشته باشید!)

– از خوردن مگسها، کنه ها، و حشراتی مانند اینها قطعا بپرهیزید.

یافتن کرم ها و حشرات

همانطور که قبلا هم مطرح کردم یکی از عوامل مهم در انتخاب حشرات برای خوردن در شرایط بقا پس از موضوع ارزش غذایی آنها، راحتی یافتن آنهاست. شما می توانید تقریبا در اکثر اقلیم ها و مکان ها آنها را بیابید و با روش هایی جالب و ساده  آنها را جمع آوری کنید. درون و زیر کنده های پوسیده، زیر سنگ ها و الوارها، در شکاف ها و درزهای صخره ها و کلوخ ها (با احتیاط در برابر گزیده شدن!)، زیربوته ها و حوالی ریشه گیاهان و خارها، لابلای علف زارها، حواشی نبکاها ( شورمرو یا تل ) و ….

روش های به دام انداختن برخی حشرات و کرم ها نیز بسیار زیاد و متنوع می باشند که از آن جمله می توان انداختن پارچه مندرس و یا چیزی شبیه به گونی مرطوب شده در مناطقی که دارای عقرب است برای جمع شدن آنها زیر آن، برافراشته کردن پارچه ای ترجیحا به رنگ روشن در تاریکی شب و در کنار آتش و گذاشتن ظرفی آب به زیر آن برای به دام انداختن حشراتی که به سمت نور جذب شده و با برخورد به پارچه به داخل ظرف آب سقوط می کنند.

ریختن کمی خون آبه( اگر با مقدار کمی شیر مخلوط گردد بسیار موثر تر است) بر روی بستر خاکی که وجود کرم خاکی در آن محتمل است باعث جمع شدن کرم ها پس از مدت زمانی می شود و ده ها روش جالب و ساده مشابه…

شاد باشید و بر فراز زندگی …

علیرضا کیایی

با تشکر فراوان از آقای مصطفی پورنورعلی