انتخاب قطب نما و آشنایی با انواع آن جهت پیاده روی

نوع قطب نمای مورد انتخاب تا حدود زیادی به استفاده خاص هر شخص بستگی دارد ، ولی به هر حال تا جایی که امکان دارد بهتر است که ساده باشد.

از آغاز این دهه ، قطب نما های تشخیص موقعیت ، بسیار با ثبات تر و سریع تر شده اند. معمولا نمی توانید تفاوت بین قطب نما های معمولی و انواع جدید را متوجه شوید مگر آن که آزمایش ساده ای را انجام دهید.

روش آزمایش:

قطب نما را در دستتان صاف نگه داریدو بگذارید تا سوزن قطب نما بی حرکت بایستد. حال دستتان را به نحوی برگردانید که سوزن عمودی شود ، آنگاه خودتان به همراه قطب نما بچرخید به نحوی که اگر قطب نما را مجددا به حالت تخت برگردانید ، سوزن آن رو به شمال نباشد. حال دقت کنید که سوزن قطب نما با چه سرعتی به سمت شمال بر می گردد.

عملا انجام این کار با یک قطب نمای خوب و با کیفیت عالی بسیار دشوار است در حالی که با نوع معمولی و نه چندان خوب آن ، نسبتا آسان است.

اگر فقط راه می روید و نمی دوید، یک قطب نمای معمولی نیز بسیار با ثبات و سریع بوده و به نصف قیمت در دسترس خواهد بود. منظور از یک قطب نمای معمولی ، آن نوعی است که دارای یک صفحه قاعده ای مستطیل شکل شفاف از جنس پلاستیک تقریبا سخت ، و یک محفظه کاملا شفاف محتوی مقداری مایع(معمولا الکل یا روغن) می باشد.(البته بسیاری از انواع آن هم بدون هیچ مایعی تولید می شوند)

انواع پیشرفته ای از قطب نما نیز موجود می باشد: برخی از قطب نما ها به جای صفحه قاعده ای بلند ، آینه دارند که کار انتخاب هدف را دقیق تر می سازد. این قطب نما برای انجام مثلث بندی (triangulation) مناسب ترین نوع می باشد. در پاره ای از قطب نما ها ، زاویه انحراف را می توان از پیش تنظیم کرد.

در هر صورت باید به دنبال قطب نمایی دقیق اما ساده ای باشید. آنچه نیاز دارید وسیله ای است که بتوان با آن مسیری را طی کرد .فرض کنید در کوهستان ، به کمک قطب نما و یک نقشه راهپیمایی می کنید. ناگهان مه اطراف شما را فرا می گیرد و قدرت دید به چند متر کاهش پیدا می کند. شاید شرایطی پیش بیاید که مجبور باشید به قطب نمایتان اعتماد کنید، فرض کنید روی زمین های صخره ای راه می روید و مکررا به قطب نما نگاه می کنید تا مسیر را درست بروید ، ناگهان می افتید و قطب نما در دستتان می شکند!

خوشبختانه تا زمانی که سوزن قطب نما سالم مانده باشد، یک قطب نما هنوز به عنوان قطب نما کار خواهد کرد. در چنین شرایطی معمولا محفظه قطب نما شکاف برداشته و مایع آن بیرون می ریزد و یا یک حباب بزرگ درون آن ایجاد می شود.این وضعیت قطب نما را بی ثبات تر می کند به گونه ای که شاید مجبور شوید زمان زیادی را بایستید تا قطب نما به وضعیت مناسبی درآید. آینه موجود در بعضی قطب نما ها تا زمانی که بتواند جهت را نشان بدهد چیز خوبی است . وقتی قدرت دید پایین باشد ، مسیریابی دشوار بوده و آینه کمک زیادی نخواهد کرد به علاوه یک صفحه پایه ای ضخیم ، در مقایسه با آینه شانس بیشتری دارد تا با زمین خوردن سالم بماند. بدون یک آینه و یا صفحه پایه ای بلند ، ایجاد ثبات در قطب نما بسیار دشوار تر خواهد بود .

در هنگام دویدن ، ثبات و سرعت قطب نما بسیار مهم می باشد. در چنین شرایطی قطب نمایی مناسب است که به انگشت شست نصب می شود.

بطور کلی دو نوع اصلی قطب نما وجود دارد:

1- قطب نما با صفحه قاعده ای یا پروترکتور (baseplate or protractor compass):

ساختمان این نوع قطب نما در مقالات قبلی توضیح داده شده ، تنها این نکته قابل توضیح می باشد که اشکال متنوع و انواع متعددی از این قطب نما ، از فرم ساده تا نوع آینه دار در بازار موجود می باشد که هر کدام کاربرد و مزایای خاص خود را دارند.

2- قطب نمای شستی (thumb compass):

در اواسط دهه 1980 ، با ایجاد تغییراتی در شکل صفحه قاعده ای و افزودن بندی برای محکم شدن قطب نما به انگشت شست، فرم دیگری از قطب نمای پروترکتور بوجود آمد . قطب نمای انگشت شستی ، اغلب ، توسط افرادی بکار می رود که می خواهند سریع حرکت کنند. این قطب نما به انگشت شست دست چپ بند می شود که بدین ترتیب آن را روی نقشه نگه می دارد. مزیت این سیتم آن است که قطب نما و نقشه همواره در آن واحد خوانده می شوند، نقشه بسیار سریع تر و راحت تر توجیه و تنظیم می گردد ، و به علاوه یک دست نیز آزاد است. اشکال این نوع قطب نما این است که اگر بخواهید به طور خیلی دقیق در امتداد یک جهت خاص بدوید، بسیار مشکل است.

انواع دیگری از قطب نما

تنوع قطب نما و کاربرد های آنها در زمینه های مختلف ، بسیار زیاد است و در این مقاله فقط به هدف مسیر یابی به همراه نقشه و قطب نما در پیاده روی ها توضیحات مختصری ارائه شد که شما توجه داشته باشید بسته به نوع استفاده در پیاده روی ها ، با در نظر گرفتن منطقه جغرافیایی ، دمای هوا ، نوع اقلیم ، نحوه استفاده از قطب نما به همراه نقشه و ….چگونه یک قطب نما را انتخاب کنید.

در دوره های نقشه خوانی و کار با قطب نما که توسط گروه بقا در طبیعت برگزار می شود توضیحات مفصل تری به همراه کاربرد عملی آنها ارائه خواهد شد.

پیروز باشید.

نویسنده: علیرضا کیایی