خبر : کوه های استان آذربایجان غربی

کوه های مهم استان آذربایجان غربی به شرح زیر است:

رشته کوه های مرزی زاگرس: این کوه ها از کوه آتشفشانی آرارات یا کوه نوح که به ترکی «آغری داغ»نامیده می شود شروع شده و از شمال غربی به جنوب شرقی کشیده شده اند. این کوه ها مرز مشترک بین ایران، ترکیه و عراق را تشکیل می دهد.

ارتفاعات مرزی ایران در نواحی مختلف به نامهای محلی نامیده می شوند و مهمترین آنها به شرح زیر است: کوه های ماکو:در شهرستان ماکو، کوه های مرز ایران و ترکیه، دارای قلل مختلفی به اسامی «ساری چیچک»و «ساری چمن»میباشد که ارتفاع آنها به ترتیب 2500 و 2700 متر است. کوه شکار به ارتفاع 3050 و چرگین به ارتفاع 3000 متر می باشد.

کوه های خوی: در شهرستان خوی، قله اورین و کوههای مرزی قطور به نام «سلطان سورا»و ارتفاعات «قوچداغ»و «گیربران»واقع اند. علاوه بر آنها کوه چلّه خانه که به جهت اقامت چهل روزۀ شاه نعمت الله ولی به چلّه خانه مشهور شده و در این ناحیه است.

کوههای سلماس: در این شهرستان، کوههای مرزی به نام هراویل به ارتفاع 3409 متر قرار دارد.كوههاي شهرستان سلماس از نقطه نظر توپوگرافي در حقيقت ادامة سلسله جبال زاگرس مي‌باشد. از مرز شهرستان خوي به طرف شهرستان سلماس به صورت يك توده مرتفع منظم، مركب از توده‌هاي خارائي به سمت جنوب ادامه داشته و كوههاي مرزي بنام هراويل با ارتفاع 3409 متر ، شمليك داغ با ارتفاع 2844 متر و كوههاي كوزه رش، شوربداغ، دوشوان، سنيتال از جانب شمال غرب و جنوب اين شهرستان را احاطه كرده‌اند بطور كلي كوه‌هاي مرتفع اين شهرستان را كوههاي مرزي اين شهرستان با كشور تركيه تشكيل مي‌دهند و هر چه به طرف شهر سلماس نزديك مي‌شويم از ارتفاعات كاسته شده و حد فاصل آنها بعنوان پايكوه هراويل مي‌باشد. ارتفاع 3097 متر در كوه ساري‌داش در حد مرز سلماس و اروميه (اين ارتفاعات كه از جنوب غربي به شمال شرقي تا تمروخان تختي كشيده شده است) دشت سلماس را بوجود مي‌آورند.

کوههای ارومیه: درشهرستان ارومیه، ارتفاعات قوشچی در شمال و کوههای باستان در جنوب قرار دارند.ارتفاعاتی چون کوه سیر، کوه قیزقلعه، کوه جهودها، کوه چهل مر شهیدان، کوه ماه، کوه علی پنجه سی و کوه علی ایمان در این شهر قرار دارند.

کوههای مهاباد: کوه «لندشیخان»به ارتفاع 2730 متر و کوه سرمستان به ارتفاع 1812 متر و کوه قیزقایان با ارتفاع 2954 و کوه قصریک با ارتفاع 2424مترکه مرز ایران و عراق را تشکیل می دهددر این شهرستان واقع اند. 

منطقه آذربایجان پس از سواحل دریای مازندران از مرطوبترین قسمتهای ایران است و به همین علت نواحی لخت و بی پوشش گیاهی در آن کمتر دیده می شود. کوهستان های مرتفع در آذربایجان غربی هرچند باعث جلب رطوبت و خنکی هوا شده اند،ولی قسمتی از این ارتفاعات از جمله کوه های شمالی استان صخره ای و کم گیاه می باشند.

برده زرد یا در اصطلاح فارسی آن سنگ زرد یکی از کوه‌های شهرستان بوکان است که در چهار کیلومتری جنوب غربی بوکان و در کنار رود ته ته هوو (سیمینه رود) واقع شده است. همچنین برده زرد نام یکی از روستاهای این شهرستان نیز است. بر فراز این کوه زیبا آرامگاه کوه نورد بوکانی مقبل هنرپژوه قرارگرفته طبق وصیت نامه خودش محل دفن خود را کوه برده زردتعیین کرده بود. این کوه از قدیم مورد توجه مردم کردستان بوده است. کوه برده زرد در نزدیکی کوه برده‌رش قرار گرفته است و به تازگی کنار کوه برده‌رش (کیوه رش) به مکانی تفریحی تبدیل شده است.

کوه بلقیس در هشت کیلومتری شمال شرقی تخت سلیمان و ۱۸ کیلومتری شهر دندی در بخش انگوران با دو قله بلند با ارتفاع ۳۲۰۰ متر و ۳۶۵۵ متر در ادامهٔ سلسله کوه‌های شرق دریاچه ارومیه واقع گردیده. روی قله جنوبی استحکامات و قلعه تخت بلقیس قرار دارد. ساختمان قلعه کاملآ مدور واز سنگ بنا شده؛ لذا می‌توان تصور کرد که از این بنا به عنوان برج دیده‌بانی استفاده می‌شده. بین دو قله کوه دریاچه بسیار زیبایی که از ذوب شدن برف کوه‌ها بوجود آمده در بیشتر ماه‌های سال قابل مشاهده است هر چند در سالهای اخیر به جهت کمی بارش تابستان‌ها آب دریاچه خشک می‌شود.

کوه دالامپر (دالامپر داق) با ارتفاع حدود ۳۵۰۰ متر در۴۵ کیلومتری جنوب غربی ارومیه و ۳۵ کیلومتری اشنویه قرار دارد. این کوه در نقطهٔ مرزی ایران،ترکیه، عراق واقع است و از فراز آن خاک هر سه کشور قابل مشاهده‌است. این کوه دارای یخچال های چند هزار ساله می‌باشد. از ویژگی‌های منحصر به فرد این کوه وجود دریاچه‌های طبیعی در ارتفاعات است از جمله:مامه شیخ، بنچول، دیمه ک و... همچنین از برفابهای این کوه رودی پر آب سرچشمه می‌گیرد که در دامنهٔ این کوه به صورت آبشاری بزرگ به نام سوله دوکه ل(در کردی به معنای آبشار مه آلود) به پایین می‌ریزد.

دوپازا نام کوهستانی است در ۱۳ کیلومتری غرب شهر سردشت در استان آذربایجان غربی ایران. کوهستان دوپازا با ۲۷۹۱ متر بلندی در نوار مرز ایران با عراق واقع شده و دارای ۹ قله است.

در شمال: بردسیبان و بلفت
در جنوب: لک‌لک، شهید زین‌الدین، کله قندی، فرفری
در شرق: رستم آلیان، کانی‌رش

در غرب دوپازا منطقه دشت شهر قلعه‌دیزه عراق واقع شده‌است. قله شیخادار بلندترین نقطه کشور عراق به شمار می‌رود. این قله در استان اربیل کردستان عراق و در ۶ کیلومتری شمال روستای گنده زور و روی مرز ایران و عراق واقع شده است. از طرف ایران این قله در استان آذربایجان غربی قرار می‌گیرد.ارتفاع این کوه به 3611متر می رسد.

کوه اورین با ارتفاع ۳٬۶۵۰ متر بلندترین کوه شهرستان خوی (بام خوی) و بلندترین قله استان آذربایجان غربی و بیست و یکمین کوه بلند ایران، در شمال غربی‌ترین نقطه از این شهر با ۴۲ کیلومتر فاصله و در حدفاصل بخش صفائیه و قطور در مختصات جغرافیایی به طول ۳۳٫۴۴ و عرض جغرافیایی ۳۳٫۳۸ واقع گردیده‌است.

بعد از کوه آرارات، این کوه بلندترین کوه این منطقه محسوب می‌شود. از وجود برخی چشمه‌های آب گرم در دامنه این کوه، و سنگ‌های گدازه بیرونی اطراف کوه، کاملاً واضح است که این کوه آتش فشانی خاموش است که هنوز درون گدازه‌هایی در آن در حال فعالیت جزیی هستند. این کوه از زیبایی و وقار خاصی برخوردار است؛ که دور نمایی بسیار زیبا داشته و از کیلومترها دور نماد شهر خوی است. بیش از نود درصد ابرهای باران زا، بویژه در فصل بهار از پشت کوه اورین پدیدار می‌شوند؛ و تا میانه تابستان همیشه برف‌های قله آن، این کوه را در چشم مردم شهرش روسفید و سر بلند می‌کند. این کوه آخرین کوه مرتفع مرز ایران با کشور ترکیه‌است که ۱۵ کیلومتر با مرز فاصله داشته و از شهر بندری بند ماهی در شرق دریاچه وان ترکیه، نیز به همین زیبایی قابل دیدن است. این کوه بین دشت الند و دره قطور قرار دارد؛ که از ۲ قله اورین کوچک ۳۴۱۷ متر و اورین بزرگ ۳۶۵۰ متر تشکیل شده‌است. اورین کوچک به حالت تپه ماهور است اما اورین بزرگ حالت قله‌ای و نماد زیبا تری دارد. فاصله بین اورین کوچک و بزرگ دو کیلومتر است.

کوه پیر محمد، در شمال شرقی شهرستان شاهین‌دژ که تقریباً از همه جای شهر شاهین‌دژ قابل رویت است از این کوه دره قره قیه (قه ره قایه) و دره زینالو (زینه لی) منشعب می‌شوند که داری طبیعت زیبا هستند این کوه از لحاظ اعتقادی و طبیعی در فصل بهار برای تفریح بومیان منطقه داری اهمیت است که مردم برای قربانی کردن یکی از روزها را در این منطقه به سر می‌برند.

کوه چله خانه در ۲۶ کیلومتری شمال شرقی شهرستان خوی، در جاده قدیم خوی - قره ضیاالدین قرار گرفته است. این کوه دومین کوه بلند شهرستان خوی پس از کوه اورین است.

وقتی از سه راهی خوی به جاده خوی وارد می‌شوید در سمت راست شما این کوه با قله زیبایش چشم مسافران را می‌نوازد. ارتفاع تقریبی آن ۲۸۰۰ متر است. در دامنه این کوه روستاهای سر سبزی مانند زاغا، کتنلو قرار گرفته است که چشم انداز خاصی دارد. اما خود این کوه به علت موقعیت جغرافیایی خاصی که دارد نسبت به کوه اورین از میزان بارندگی کمتری بر خوردار است. در فصل بهار در دامنه‌های این کوه دشت‌های زیبایی از لاله و بابونه به چشم می‌خورد. در سالهای اخیر محیط زیست اقدام به رهاسازی چندین گونه از حیوانات نادر جهت تولید مثل و تکثیر نسل در این کوه و دامنه‌های آن نموده است.

قندیل یکی از کوهستان‌های رشته کوهای زاگرس است که در مرز ایران و ترکیه و نیز ایران و عراق قرار دارد. بخشی از این کوهستان در شهرستان پیرانشهر است. بلندترین قلهٔ آن به نام که و کز(kavkez) و به ارتفاع ۳۸۰۰ متر در کردستان ترکیه قرار دارد. کوهی که اکثر کوهنوردان آن را به نام قندیل بزرگ می‌شناسند، سیا کیو (سیاه کوه) نام دارد که ارتفاع آن ۳۶۱۰ متر است. کوه قندیل کوچک نیز با ارتفاع ۳۲۵۰ متر دارای دیواره‌ای به ارتفاع ۴۵۰ متر است که جزو دیواره‌های بلند کشور می‌باشد.(دیوارهٔ بیستون به ارتفاع ۱۲۰۰متر و دیوارهٔ علم کوه با ارتفاع ۷۰۰ متر بلندترین دیواره‌های ایران هستند) که به علت نا امن بودن منطقه مسیر کاملی بر روی آن وجود ندارد. قندیل یکی از پر برف ترین کوههای ایران بوده ودارای یخچالهای طبیعی فراوان است.

نالِشکن یا به کردی نالیشکینه ( Nalişkêne)، یکی از کوه‌های مشهور اطراف شهر بوکان واقع در استان آذربایجان غربی است. بر کوهپایه نالشکن آرامگاه خواننده شهیر کرد حسن زیرک قرار دارد.

کوه های استان آذربایجان غربی

رشته کوههای واقع در استان آدربایجان غربی که در نوار مرزی حد فاصل ایران و ترکیه و بخشی از کشورعراق قرار دارند از جمله زیباترین و سر سبزترین قلل بکر ایران می باشند که از شهرستان ماکو در شمال غربی ایران آغاز تا نواحی کردستان به سوی جنوب پیش می روند و دریاچه بزرگ ارومیه و شهر آن در شرق این کوهسار قرار دارد .

از جمله مهمترین قلل این منطقه قله چهل مور شهیدان –قلل بز سینا –ستاره لوند- بره نمرو و سیاه کوه می باشد. این رشته کوهها مساحتی بالغ بر 15200کیلومتر را در بر گرفته اند و طول آن در حدود 314کیلومتر می باشد

نام کوه	موقعیت جغرافیایی	مسیر دسترسی	ارتفاع
چهل مورشهیدان	ارومیه	40کیلومتری ارومیه	3650/3850
سپی ریز	اشنویه	مسیر جاده اشنویه -پیرانشهر	3700
کوه چال	ارومیه	روستای خانقاه اطراف ارومیه	3611
تخت بلقیس	تکاب	18کیلومتری شهردندی	3200/3600
سیاه کوه	کیله شین	پیرانشهر	3580
اورین	خوی	15 کیلومتری مرزایران ترکیه	3417/3500
دالامپر	اشنویه	جاده اشنویه /مرزترکیه	3500
بزسینا	رگه ور	مابین اشنویه و ارومیه	3480
بره نمرو	ارومیه	40کیلومتری ارومیه	3400
قندیل	سردشت	مشترک بین ایران و ترکیه	3400
ستاره لوند	ترگور ارومیه	روستای سلوک	3300
یای قاری	شاهیندژ	شمالشرق شاهیندژ	2941
اکوزلولان	شاهیندژ	شمالشرق شاهیندژ	2917
برده رش	شاهیندژ	شرق شاهیندژ	2767
قازمه	شاهیندژ	شمالشرق شاهیندژ	2775
قلات شاه	مهاباد	مهاباد به سمت اشنویه	2750
تکه قیه سی	شاهیندژ	شرق شاهیندژ	2710
سفره سلان	شاهیندژ	شرق شاهیندژ	2710
چیر کین	ماکو	دره زنگار ماکو	2700
اوزون دره	شاهیندژ	جنوب شرق	2698
محمود خان	شاهیندژ	شمال شرق	2610
سبلاخ	شاهیندژ	شمال شرق	2492
خسرو خان	شاهیندژ	جنوب شرق	2429
اورته داغ	شاهیندژ	جنوب شرق	2550
هومل	سردشت		2262
تاژندی	سردشت	روستای عباس آباد	2118
جان آقا	میاندوآب		1450
عثمان اولن	میاندوآب		1450
آیدشه	میاندوآب		1450
تلخاب	میاندوآب		1450
نالشکینه	بوکان	شرق بوکان
برده زرده	برده زرده	شمال شرق شهربوکان